Na dawnym przedmieściu ziębickim znajduje się jeden z najstarszych mostów w Ząbkowicach. Został przerzucony nad potokiem Zatoka.

Początki mostu sięgają średniowiecza. Była to jedyna przeprawa łącząca drogę z Ziębic do Ząbkowic. Na moście ustawiona jest barokowa rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem. Na cokole figury znajduje się łacińska inskrypcja, która przedstawia nam twórcę:_ Iohann Christoph Hampel tutejszy mieszczanin i kamieniarz w roku 1721._

Źródło: “Ząbkowickie Opowieści” M. Dziedzic, J. Organiściak,

Jedyna “nazwana” baszta, będąca częścią ząbkowickich murów obronnych. Baszta powstała na początku XVI wieku, w okresie rozbudowy miejskich fortyfikacji. Baszta szczęśliwie ocalała, gdy w latach 90. XIX wieku wyburzono część dawnych miejskich umocnień, by ułatwić mieszkańcom dostęp do promenady. Miasto straciło wtedy cztery bramy miejskie i fragment murów obronnych. W 1936 roku do baszty została dobudowana konstrukcja szkieletowa, przykryta dachem. W jej wnętrzu urządzono biuro pomocy technicznej (Technisches Hilfswerk). W 1968 roku w baszcie urządzono stanicę turystyczną PTTK, która działała do lat 70. Obecnie budynek znajduje się w rękach prywatnych.

Obiekt wybudowany w murze oporowym u zbiegu ulic Ziębickiej i Chrobrego. Fundatorem i budowniczym fontanny był prawdopodobnie mistrz murarski Wilhelm Hellmich, właściciel domu znajdującego się powyżej. W 1909 roku otrzymał on od cesarza order koronny, stąd zapewne wzniesienie fontanny dla uczczenia tego wydarzenia. Fontanna zbudowana jest z czerwonego piaskowca, ozdobiona dawnym herbem miasta. Obiekt wieńczy ogromna korona na poduszce. Niegdyś z fontanny leciała woda z paszczy kamiennego wieloryba. Obecnie ten detal przechowywany jest w Izbie Pamiątek Regionalnych a sama fontanna jest nieczynna.

Przed bramami miejskimi znajdowały się niegdyś trzy młyny. Do dziś zachowały się dwa. Jeden z nich zlokalizowany jest przy ulicy Ziębickiej 24. Pierwotny obiekt został wzniesiony w tym miejscu w 1586 roku na polecenie rady miejskiej za cenę 290 talarów. Młyn w drugiej połowie XIX wieku znalazł się w posiadaniu rodziny Negwer. W 1898 roku młynarz Joseph Negwer przeprowadził jego modernizację. Na początku XX wieku młyn przeszedł w ręce Emmanuela Mühla. Po II wojnie światowej został upaństwowiony a jego zarządem zajęła się GS “Samopomoc Chłopska”. Młyn pełnił swoją funkcję jeszcze w latach 70. XX wieku.

Obiekt jest budynkiem czterokondygnacyjnym, podpiwniczonym. Budynek ma dwa skrzydła od strony podwórza. Wewnątrz budynku zachowało się oryginalne wyposażenie z XIX/XX wieku. Od wschodu do młyna przylega mniejszy budynek służący niegdyś celom administracyjnym – obecnie mieszkalny. Nad wejściem do niego umieszczony jest dawny herb miasta z datą 1586.

Tekst opracowany w oparciu o następujące publikacje:

1. K. Pawłowski “Ząbkowice Śląskie… jak feniks z popiołów. Od wielkiego pożaru do Wielkiej Wojny (1858-1914), Ząbkowice Śląskie 2021

2. J. Organiściak, M. Dziedzic “Ząbkowickie opowieści. Zabytki Ząbkowic Śląskich”, Ząbkowice Śląskie 2000

Pierwotnie siedziba Cesarskiego Urzędu Pocztowego mieściła się w kamienicy nr 29 w Rynku. Jednak prężnie rozwijające się miasto powiatowe potrzebowało nowego budynku, który obsłużyłby interesantów i coraz liczniejszą korespondencję. W 1885 roku podjęto decyzję o wybudowaniu nowego gmachu pocztowego u zbiegu Prinz Friedrich Wilchelmplatz i Banhofstrasse (dzisiejsze pl. Jana Pawła II i ul. 1 Maja). Budowa trwała krótko, już w 1886 oddano gmach do użytku. Został on wybudowany na planie litery L. Główne wejście znajduje się w narożu. nad wejściem znajdował się niegdyś zegar znanej firmy A. Eppner & Co. Bryła budynku jest niezwykle urozmaicona poprzez liczne detale architektoniczne. Neogotycki charakter został podkreślony m.in. przez wieżyczki oraz piaskowcową kamieniarkę. Wnętrze urzędu zatraciło swój pierwotny charakter.

Na podstawie: K. Pawłowski „Ząbkowice Śląskie… jak Feniks z popiołów. Od wielkiego pożaru do Wielkiej Wojny (1858-1914)”

Warto również wspomnieć, że można nabyć kolekcjonerski znaczek pocztowy wydany z okazji 40 lat Okręgu Wałbrzyskiego Polskiego Związku Filatelistów.

Znaczki można nabyć w pojedynczych egzemplarzach jak również w arkuszach poprzez naszą stronę internetową www.zckit.pl/sklep oraz w punktach sprzedaży:

Centrum Informacji Turystycznej
Rynek 56
57-200 Ząbkowice Śląskie
w godz. 10:00 do 17:00

Izba Pamiątek Regionalnych
ul. Krzywa 1
57-200 Ząbkowice Śląskie
w godz. 9:30 – 17:30

Cmentarz utworzono w miejscu starego szpitala dla trędowatych, który zburzono w 1552 roku. Grzebano tam głównie ubogich, zamożnych chowano w nekropolii koło kościoła św. Anny. W 1572 roku część terenu cmentarzu otoczono murem, a w 1581 roku wzniesiono nową kaplicę cmentarną.W 1606 roku cmentarz i kaplica były jednym z głównych miejsc mrocznych wydarzeń we Frankenstein. W mieście szalała zaraza, a o jej wywołanie oskarżono ośmioro grabarzy. Ofiary zarazy chowano w zbiorowej mogile na terenie cmentarza.W 1622 r. cmentarz został powiększony o dwa sąsiadujące z nim ogrody, a w 1641 roku dokończono budowę muru otaczającego nekropolię. Cmentarz bezpośrednio jest związany z historią kaplicy św. Mikołaja, która w 1965 roku stała się polsko-katolickim kościołem parafialnym pw. Narodzenia NMP.W chwili powstania cmentarza komunalnego w 1964 roku, cmentarz przy ulicy 1 Maja został zamknięty, jednak jeszcze przez około 2 lata zdarzały się tam pojedyncze pochówki osób, które chciały być pochowane obok członków swojej rodziny.

źródło: Ząbkowickie opowieści J. Organiściaka i M. Dziedzica.

Jednym z ważnych elementów rozwoju miasta po pożarze w 1858 roku była budowa nowoczesnej sieci wodociągowej dla mieszkańców i przemysłu. Dotychczasowy system stawał się powoli niewydolny. Władze Ząbkowic podjęły decyzję o budowie wodociągów i w maju 1894 roku zleciły wykonanie projektu inżynierowi Walterowi Pfefferowi z Halle. Już w lipcu tego roku zaczęto wznosić wysoką na 26 metrów wieżę ciśnień. Prace posuwały się szybko i w listopadzie 1894 roku wieżę przykryto dachem. 31 stycznia 1895 roku całą inwestycję oddano do użytku. Miała przy tym miejsce uroczystość, w której udział wzięło wielu zaproszonych gości.

Sama wieża jest ciekawym zabytkiem inżynierii wodnej. Zbiornik, który umieszczony jest na wysokości ok. 18 metrów, posiada 160 metrów sześciennych pojemności. Styl, w jakim wieża została wzniesiona, to tzw. styl arkadowy, powstały w poł. XIX wieku, charakterystyczny przede wszystkim dla obiektów przemysłowych, rzadziej mieszkalnych. Wejście do wieży prowadzi przez portal zwieńczony dawnym herbem miasta.

Tekst powstał w oparciu o informacje z książki Kamila Pawłowskiego „Ząbkowice Śląskie… jak Feniks z popiołów. Od wielkiego pożaru do Wielkiej Wojny (1858 – 1914).”